jul 262017
Een plantenportret van Grof hoornblad door Harry van Bruggen met foto’s van Harry van Bruggen
| Nederlandse naam | Grof hoornblad |
| Wetenschappelijke naam | Ceratophyllum demersum L. |
| Familie | Ceratophyllaceae – Hoornbladfamilie |
| Synoniemen | Talrijke ( worden niet meer gebruikt ) |
| Verspreiding | Kosmopoliet, ontbreekt in woestijngebieden en het grootste deel van de Noord- en de Zuidpool. In Nederland vrijwel overal algemeen. Mijdt echter streken met zilt grondwater ( zoals kustgebieden ) en plaatsen met felle zonbestraling. |
| Habitat | Stilstaand tot zwak stromend, voedselrijk water, vooral rijk aan carbonaat, fosfaat en nitraat. |
| Beschrijving | Variabele waterplant met lange en vaak vertakte stengels. De 6 tot 12, één- of tweemaal gaffelvormig vertakte en aan de onderzijde fijn gestekelde bladeren staan in kransen langs de stengels. De planten zijn eenhuizig. De bloemen staan in de bladoksels en zijn kort gesteeld of zittend. De mannelijke bloemen hebben talrijke meeldraden, de vrouwelijke bloem slechts één bovenstandig vruchtbeginsel met een lange stijl. De bestuiving is heel bijzonder. De meeldraden laten los, stijgen op naar de wateroppervlakte en drijven ( met de helmhokjes omlaag ) rond en scheuren open. De stuifmeelkorrels zweven dan rond in het water en als ze de stempel raken vindt bestuiving plaats. De vrucht heeft aan de basis twee lange doorns en verder een doornachtig restant van de stijl. Grof hoornblad is een, afhankelijk van herkomst, zeer variabele soort en daarom zijn er tal van variëteiten te onderscheiden. Zo verzamelde Kasselmann in Mexico een mooie vorm met rode stengels. |
| Gebruik | Aquarium: Hoornblad is een snelgroeiende, drijvende waterplant, die veel voedingsstoffen uit het aquariumwater opneemt en dus voor bestrijding van algen kan worden gebruikt. Omdat het zo snel groeit, moet het regelmatig worden uitgedund. Vijver: Groeit ook in de vijver snel en moet dus ook hier regelmatig worden uitgedund. De plant overwintert met winterknoppen, korte gedrongen zijstengels met dicht opeenstaande korte bladkransen. |
| Kweek | De kweek levert nauwelijks problemen op, alleen voedselrijk water is belangrijk, alsmede een niet te zonnige standplaats. Vermeerderen gaat eenvoudig door stekken. Over het zaaien van hoornblad is geen informatie bekend. |
| Verwante soorten | Het geslacht Ceratophyllum bestaat uit slechts twee soorten. De tweede soort is Fijn hoornblad, Ceratophyllum submersum L. Deze soort heeft een veel kleiner verspreidingsgebied ( Europa, Azië ) en is bij ons veel zeldzamer dan Grof hoornblad. Het komt in Nederland slechts in zilte gebieden voor: het Deltagebied, langs de kust van Groningen en Friesland, op de Waddeneilanden en hier en daar in Noord-Holland. In het binnenland is het uiterst zeldzaam. Fijn hoornblad onderscheidt zich van Grof hoornblad doordat de bladeren driemaal gaffelvormig gedeeld zijn ( tegen één – of tweemaal bij Grof hoornblad ). Verder is de plant lichter groen dan laatstgenoemde soort en vaak zelfs bronsgroen. In een ( tropisch ) aquarium gehouden Grof hoornblad wordt vaak veel fijner dan de op de foto afgebeelde vorm uit buitenwater. Het kan dan veel op Fijn hoornblad lijken. Door de andere vertakking van de bladeren zijn de soorten toch gemakkelijk te onderscheiden. |
Beschrijving : Harry van Bruggen
Literatuur
- Kasselmann, C., 1999, Aquarienpflanzen, 2., überarbeitete und erweiterte Auflage, Eugen Ulmer Verlag, Stuttgart, Deutschland: 164 – 166, 447
- Meijden, R. van der, 2005, Heukels’ Flora van Nederland, 23ste druk, Wolters-Noordhoff bv, Groningen/Houten: 246
- Weeda, E.J., Westra R, Ch. en T. , 1983, Nederlandse oecologische flora 1
Sorry, the comment form is closed at this time.